آیا هر احتمالی عقلانی و منطقی است ؟

   آیا هر احتمالی عقلانی است ؟

 

یک فرومدی ادّعا می ­کند : ابوعلی سینا ( 359 ـ 416 ) در کتابِ « قانون » نوشته است : « بهترین انجیرها و موافق ­تر با طبعِ مردم انجیری بُوَد که اوصافِ آن در انجیر فریومد موجود است . »

دیگری می ­گوید : این مطلب در کتابِ قانون نیست .

آن فرومدی در پاسخ می ­گوید : ولی این مطلب در کتابِ « تاریخِ بیهق » نوشتۀ ابوالحسن علی بن زید بیهقی مشهور به ابن فُندق صفحۀ 280 هست . ابن فندق از جایگاهِ علمی ویژه ­ای برخوردار است ، احتمال دارد او نسخه ­ای از کتابِ « قانون » داشته که این مطلب در آنجا ثبت بوده است .

( این پاسخ علاوه بر اینکه یک احتمال منطقی است در کتابِ تاریخِ بیهق هم ثبت هست . )

 

یک فرومدی می ­گوید : شعرِ « آیینِ مردم هنری » از قطعه ­های ابن ­یمین فریومدی است .

دیگری می ­گوید : ولی این قطعه در دیوانِ اشعارِ انوری که دو قَرن جلوتر از ابن ­یمین بوده ثبت شده است .

آن فرومدی در پاسخ احتمالاتی می ­دهد می­ گوید :

1ـ احتمال دارد ارتجالی بوده یعنی هم انوری این شعر را سروده باشد هم ابن ­یمین .

( این یک احتمال است امّا احتمالِ آن بسیار ضعیف است . )

2ـ ممکن هم هست ابن ­یمین به عنوانِ شاعر ، شعرِ انوری را برای دیگری خوانده باشد و چون آن قطعه برایش خوشایند بوده با خطِّ خود آن را ثبت کرده ، نسخه ­نویسان آن را هم از خودِ ابن ­یمین پنداشته ­اند.

( این احتمال منطقی است و امکان دارد چُنین باشد . ) 

3ـ احتمال دارد این شعر از ابن ­یمین باشد و نسخه­ نویسان به اشتباه آن را در دیوانِ انوری ثبت کرده باشند .

( این احتمال هم راهی به دِهی می ­بَرد . )

4ـ ...

آن فرد می­ گوید : پس شعرِ ( آن کس که بداند و بداند که بداند ) هم از ابن ­یمین است .

آن فرومدی می­ گوید : در کجای دیوان این شعر ثبت شده است ؟

آن فرد می ­گوید : در دیوانِ منتشر شده­ اش نیست ، ولی ممکن است از ابن ­یمین باشد !

آن فرومدی می ­گوید : اینکه شما ادّعا می ­کنید بر چه پایه ­ای است ؟

آیا این شعر در کتابِ شاعرِ مُعاصر با ابن ­یمین یا نزدیک به قرنِ هشتم هست و گفته : این شعر از ابن ­یمین است ؟

آیا کسی ادّعا کرده که این شعر را در نسخۀ خطّی دیده و در آنجا نوشته بوده که این شعر از ابن ­یمین است ؟

آن فرد می ­گوید : نه ولی باید همۀ نسخه ­های خطّی مربوط به ابن ­یمین و حتّی شاعرانِ دیگر که در کتابخانه ­های دنیا موجود است بررسی شود و حتّی کَتیبه ­ها و سنگ ­نبشته ­ها و ... موردِ ارزیابی قرار گیرد و همین طور نامه ­های افراد که نوشته ­اند چون ممکن است در نامۀ خود از این شعر استفاده کرده باشند . باید احتمال داد به همین سادگی نمی ­شود گفت : این شعر از ابن­ یمین نیست !

آن فرومدی می ­گوید : بله ! اتّفاقا ابن ­یمین تمامِ مطالبِ اخلاقیِ قرآن را به صورتِ شعر درآورده و حتّی بعضی سوره­ ها را به صورتِ منظوم ترجمه کرده است !!!

آن فرد می ­گوید : نشنیده بودم . از کجا این را می ­گویید ؟ گُمان نمی ­کنم !

آن فرومدی می­ گوید : چرا گُمان نمی­ کنید ؟! چرا احتمال نمی ­دهید ؟ مگر شما همۀ نسخه ­های خطّی را دیده ­اید ؟ کتابهای دیگر را ملاحظه کرده­ اید ؟ کَتیبه ­ها و سنگ ­نبشته ها و ... را موردِ ارزیابی قرار داده ­اید ؟

می­ گویند : آن فرد مدّتهاست رفته دنبالِ نسخه­ های خطّی و سنگ ­نبشته­ ها و ... می گردد !! چون هر روز بر این ادّعاها و احتمالات افزوده می ­شود .