کاربُرد فهرست اسامی درگذشتگان

 اسفندماه 1393 در فرومد چند روزی وقت گذاشتم و تمام سنگ نوشته­ های قبرستان محلّۀ پشند و قبرستان محلّۀ بالا و جنان را یادداشت کردم . ثبتِ نام و نامِ خانوادگی و نامِ پدر و تاریخِ تولّد و تاریخِ توفّی حدودِ هزار قبر ساده نبود .

همانجا بعضی می ­پرسیدند : این نوشتن به چه کار می ­آید ؟ و معمولاً نظریّه هم دارند که غالباً غیر تخصّصی است .

چند مورد از فوایدِ ثبتِ فهرستِ درگذشتگان

ـ قبلاً یک مطلبی در این وبلاگ با عنوانِ « تنوّع فامیلی در فرومد »  درج شد ، یادداشتِ فامیلِ فرومدیها از روی سنگ نوشته ها به تکمیلِ مطلب « تنوّع فامیلی در فرومد » کمک می کند .

ـ آمار درگذشتگان در این چند سال هم به دست می ­آید . یعنی می­ توان دو دفتر درست کرد برای دو قبرستان با عنوانِ « فهرست درگذشتگان » با توجّه به سالِ درگذشتِ افراد .

ـ معلوم می ­شود که بنای قبرستان از چه وقت بوده است .

ـ مُعمّرانِ روستا ( کسانی که عُمرِ طولانی داشته ­اند ) شناخته می ­شوند .

ـ اوّلین کسانی که در قبرستان دفن شده­اند شناخته می­ شوند .

ـ در آینده از آن استفاده ­هایی خواهد شد که اکنون حتّی گُمان نمی­ کنیم . همان گونه که اکنون از اَسناد و مدارکِ قبلی استفاده­ های زیادی می­ شود که گُمان نمی­ رفت .

ـ نوعِ ادبیّات و اشعاری که روی سنگها هم نوشته شده قابلِ توجّه است ، حتّی نوع سنگ .

ـ قبرستان محلّۀ پشند سه قسمت است ، ضلعِ شرقی که بیشترِ سادات در آنجا دفن ­اند ، ضلعِ غربی که چند نفر از کوچۀ بالا دفن شده­ اند و قسمتِ مرکزی که عمومِ مردم دفن شده­ اند . یعنی نه تنها در یک روستا مردمِ دو کوچه یا دو محلّه قبرستانشان جُداست که در یک محلّ هم سادات با بقیّه ( به قولِ مرحومِ مادر بزرگم با مَغچه­ ها ) جُدایند ، آنها در قبرستانِ قدیمی هم جُدا بوده ­اند و بیشترشان در سَردابِ زیرِ مزارِ سادات دفن می­ شده­ اند !

ـ تاریخِ دفنِ اوّلین مُرده­ ها به سالِ 1336 می­ رسد ، با دقّت در همین سنگ نوشته­ ها بود که من دریافتم : با اینکه طبقِ گفتۀ مردم ، خانِ فرومد حُکم کرده است مُرده­ های همۀ مردم در یک قبرستان دفن شود و چند مُرده هم از کوچۀ بالا در سالِ 1336 در قبرستانِ محلّۀ پشند دفن شده ­اند امّا دخترِ برادرِ خان که در اسفند 1336 فوت شده در جلو بُقعۀ سلطان سیّد احمد در کوچۀ بالا دفن شده است ؟!

ـ ...

 یکی از مواردِ کاربُردِ عینی ثبت نامِ اموات با مثال

می­ خواهم تاریخِ خاطره ­ای را به دست بیاورم . برای سیم­کشی برق ساختمانِ خانۀ بهداشت به استربند رفته بودم ، در برگشت موتورسواری می خواست به فرومد بیاید ، من با او آمدم ، او راهش را به گونه ­ای انتخاب کرد که از زیر فرومد ، از زیر باغها بیاید ، می ­گفت : با کسی قرار دارم . به نزدیکیهای فرومد که رسیدیم ، سر و کلّۀ موتورسوار فرومدی با پسرش پیدا شد . ایستادند و سلام و احوالپُرسی و نشستند تا با هم سیگاری بکشند . وقتی دیدند من همانجا ایستاده ­ام : با اوقات ­تلخی گفت : « خاب عموجان کُ برین یَک خورده وَ اونجی تُوْ خورین تَ یَک شِمالی وَر ما خوره ! » من و پسرش قدری از آنها دور شدیم . آنها آنچه را که می­ خواستند به هم ردّ و بدل کنند انجام دادند ، بعد صحبتشان به اینجا کشید که حسین هادی در فرومد فوت کرده ، موتورسواری که من با او بودم از اینکه از همانجا برگردد منصرف شد و به فرومد برای فاتحه ­خوانی آمد . به فهرستِ مدفونانِ قبرستان محلّۀ پشند نگاه می کنم .

« حسین هادی ، فرزندِ عیسی ، تاریخِ درگذشت 21 / 4 / 1364 »

عکسهای زیر مربوط به مراسمِ دهۀ فجر است که من برنامه ­ای اجرا کردم امّا تاریخش مشخّص نیست . یادم هست که دورۀ دانشجویی ­ام بود ، یعنی از بهمن ماه 1365 تا اسفند 1369 امّا دقیقاً نمی­ دانم کدام سالش بود ؟ سالِ 1365 که نبود چون پیگیرِ ثبت نام در دانشگاه بودم ، تَرکشی هم که در زانویم بود اجازۀ پَرش به من نمی­ داد و در یک عکس من در حالِ پَریدن هستم . پس باید بینِ سالهای 1366 تا 1369 باشد . باید از معلّمانی که در عکس هستند پرسید که آنها در چه سالی در فرومد بوده ­اند یا از افرادِ دیگر .

یادم هست در همان روزها دانش ­آموزی به نامِ عربیون آن طور که گفته شد : با بیماری اورَیون مُرده بود . من قبل از اجرای برنامه از مدیرِ مدرسه خواستم که روی یک میز ، دسته گُلی گذاشته شود و دو دانش ­آموز که در آن میز با هم بوده ­اند روی میز بنشینند . مدیر مدرسه گفت : تا دیروز این برنامه عملی می­ شد ، بعد از آن ، از دو دانش ­آموز خواست که بروند روی میز بنشینند .

این نُکته کمک می ­کند تا تاریخِ دقیقِ عکس را مشخّص کنم ، به فهرستِ مدفونانِ قبرستانِ محلّۀ پشند نگاه می ­کنم . « جواد عربیون ، فرزند اکبر ، تاریخِ درگذشت 1368 »

پس تاریخِ عکسها را چُنین ثبت می ­کنم : باشگاه فرومد ـ بهمن ماه 1368